- 13 sierpnia 2025
Wędzidełko – kiedy konieczne jest podcięcie wędzidełka i na czym polega zabieg frenotomii?
Podcięcie wędzidełka to prosty, krótki zabieg chirurgiczny stosowany w stomatologii i laryngologii, polegający na przecięciu zbyt krótkiego lub nieprawidłowo przyczepionego wędzidełka języka, wargi górnej lub rzadziej wargi dolnej. Wykonywany jest zarówno u niemowląt, jak i dorosłych, gdy ograniczona ruchomość języka lub wargi powoduje problemy z karmieniem, wymową, higieną jamy ustnej czy prawidłowym zgryzem. Zabieg może być przeprowadzony tradycyjnie (skalpelem) lub przy użyciu lasera w znieczuleniu miejscowym. Wskazania obejmują m.in. ankyloglosję, wady wymowy, trudności w ssaniu, diastemę lub nawracające stany zapalne dziąseł. Po podcięciu wędzidełka języka lub wargi zaleca się ćwiczenia logopedyczne i właściwą higienę jamy ustnej, co przyspiesza gojenie i minimalizuje ryzyko powikłań. Zabieg jest bezpieczny, a przeciwwskazania obejmują m.in. zaburzenia krzepnięcia krwi, ostre infekcje w jamie ustnej czy ogólny zły stan zdrowia pacjenta. Szersze omówienie tematu znajdziesz poniżej.
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest wędzidełko?
- Czym jest podcięcie wędzidełka języka i wargi górnej?
- Jakie są wskazania do zabiegu podcięcia wędzidełka?
- Jakie są przeciwwskazania do zabiegu podcięcia wędzidełka?
- Czy podcięcie wędzidełka boli?
- Jakie są zalecenia po zabiegu podcięcia wędzidełka?
Czym jest wędzidełko?
Wędzidełko to cienkie pasmo tkanki łączącej, które stabilizuje określone struktury w jamie ustnej. Najczęściej spotykamy wędzidełko języka (wędzidełko podjęzykowe), wędzidełko wargi górnej i wargi dolnej, a także wędzidełka policzkowe. Ich prawidłowa budowa i długość pozwalają na swobodny ruch języka czy warg, co jest istotne dla karmienia, wymowy i utrzymania właściwej higieny jamy ustnej.
Gdy mamy do czynienia z krótkim wędzidełkiem lub jego nieprawidłowym przyczepem, może to powodować różnorodne problemy funkcjonalne. W takich przypadkach rozważa się podcięcie wędzidełka – prosty zabieg chirurgiczny wykonywany w gabinecie stomatologicznym.
Czym jest podcięcie wędzidełka?
Podcięcie wędzidełka (frenotomia, frenulektomia, frenuloplastyka) polega na przecięciu lub chirurgicznym wydłużeniu skróconego pasma tkanki. W zależności od lokalizacji mówimy o:
- podcięciu wędzidełka języka – gdy problem dotyczy ankyloglosji (tzw. tongue-tie),
- podcięciu wędzidełka wargi górnej – często wykonywanym w celu eliminacji diastemy lub poprawy higieny przyzębia,
- rzadziej – podcięciu wędzidełka wargi dolnej lub policzkowego.
Zabieg może być przeprowadzony tradycyjnie (skalpel, nożyczki) lub jako laserowe podcięcie wędzidełka, co często wiąże się z mniejszym krwawieniem i szybszym gojeniem.
Wskazania do zabiegu
Podcięcie wędzidełka języka
- u niemowląt – trudności w ssaniu piersi lub butelki, szybkie męczenie się przy karmieniu, ból brodawek u matki, słaby przyrost masy ciała,
- u starszych dzieci – wady wymowy (szczególnie głosek wymagających uniesienia języka: „l”, „sz”, „cz”, „r”),
- problemy z ruchomością języka utrudniające higienę jamy ustnej.
Podcięcie wędzidełka wargi górnej
- grube, włókniste wędzidełko powodujące diastemę między siekaczami,
- utrudnienia w utrzymaniu higieny przy linii dziąseł,
- recesje dziąseł lub przewlekły stan zapalny w obrębie przyczepu.
Przeciwwskazania do zabiegu
- zaburzenia krzepnięcia krwi,
- aktywne stany zapalne i infekcje w jamie ustnej,
- brak wskazań funkcjonalnych (np. samo stwierdzenie „krótkiego wędzidełka” bez objawów),
- brak współpracy pacjenta w przypadku dzieci starszych bez możliwości zastosowania odpowiedniego znieczulenia.
Wskazania i przeciwwskazania do podcięcia wędzidełka – zestawienie
Wskazania |
Przeciwwskazania |
Trudności w ssaniu u niemowlęcia |
Zaburzenia krzepnięcia krwi |
Wady wymowy spowodowane ograniczoną ruchomością języka |
Aktywne stany zapalne w jamie ustnej |
Trudności w utrzymaniu higieny jamy ustnej |
Brak objawów funkcjonalnych |
Diastema spowodowana nieprawidłowym przyczepem wędzidełka wargi górnej |
Brak współpracy pacjenta (przy niemożności zastosowania znieczulenia) |
Recesje dziąseł lub stany zapalne przy przyczepie wędzidełka |
Ogólny zły stan zdrowia uniemożliwiający zabieg |
Jak wygląda zabieg podcięcia wędzidełka?
Zabieg podcięcia wędzidełka wykonuje się zwykle w znieczuleniu miejscowym (u niemowląt często bez konieczności klasycznej iniekcji). Dentysta lub laryngolog:
- Odsłania wędzidełko i stabilizuje tkankę.
- Wycinając lub przecinając pasmo (skalpelem, nożyczkami lub laserem), uwalnia jego przyczep.
- W razie potrzeby zakłada szwy.
- Zabezpiecza miejsce zabiegu i instruuje pacjenta co do higieny oraz ćwiczeń.
Zabieg trwa zwykle kilka minut, a gojenie jest szybkie – szczególnie u małych dzieci.
Podcięcie wędzidełka u dziecka – czy to boli, czy zabieg jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym?
U starszych pacjentów stosuje się środki znieczulające, dzięki czemu zabieg jest praktycznie bezbolesny. Po ustąpieniu znieczulenia może pojawić się niewielki dyskomfort, łagodzony ogólnodostępnymi lekami przeciwbólowymi. U niemowląt ból jest minimalny, a karmienie można zwykle wznowić od razu po zabiegu.
Zalecenia po zabiegu podcięcia wędzidełka
- utrzymanie właściwej higieny jamy ustnej,
- stosowanie się do zaleceń dentysty odnośnie do ćwiczeń języka lub wargi (szczególnie po podcięciu wędzidełka języka),
- unikanie twardych i bardzo gorących pokarmów w pierwszych dniach,
- obserwacja miejsca gojenia – w razie niepokojących objawów (krwawienia, obrzęku, gorączki) kontakt z lekarzem.
Powikłania
Rzadko, ale mogą wystąpić:
- krwawienie,
- infekcja,
- ponowne przyrośnięcie wędzidełka (reattachment),
Prawidłowy przebieg zabiegu i stosowanie się do zaleceń minimalizuje ryzyko komplikacji.
Podcinanie wędzidełka – laser czy skalpel?
Obie metody mają swoje zalety. Laser pozwala uzyskać lepszą hemostazę i skrócić czas rekonwalescencji, natomiast tradycyjny skalpel jest powszechnie dostępny i równie skuteczny. Wybór metody zależy od doświadczenia lekarza, wieku pacjenta oraz charakteru wędzidełka.
FAQ – Podcięcie wędzidełka
- Czy podcięcie wędzidełka języka jest konieczne u każdego dziecka z ankyloglosją?
Nie. Zabieg wykonuje się tylko wtedy, gdy krótkie wędzidełko powoduje objawy – np. problemy z karmieniem, wymową czy higieną jamy ustnej.
- Ile trwa zabieg podcięcia wędzidełka?
Zazwyczaj od 3 do 10 minut, w zależności od metody i lokalizacji wędzidełka.
- Czy podcięcie wędzidełka boli?
Dzięki znieczuleniu miejscowemu pacjent nie odczuwa bólu w trakcie zabiegu. Po jego zakończeniu możliwy jest niewielki dyskomfort.
- Kiedy najlepiej wykonać podcięcie wędzidełka wargi górnej?
Najczęściej po wyrżnięciu się stałych siekaczy, jeśli wędzidełko powoduje diastemę lub problemy z dziąsłami.
- Jak długo trwa gojenie po podcięciu wędzidełka?
U dzieci – zwykle 3–7 dni, u dorosłych proces może trwać do 2 tygodni.
- Czy zabieg można wykonać laserem?
Tak. Laserowe podcięcie wędzidełka skraca czas gojenia i zmniejsza krwawienie.
Prosty zabieg, który robi ogromną różnicę!
Podcięcie wędzidełka to niewielki, ale istotny zabieg w stomatologii i laryngologii, który może znacząco poprawić komfort karmienia, wymowę, higienę oraz zdrowie jamy ustnej. Kluczem jest prawidłowa diagnoza i ustalenie wskazań do zabiegu, a także współpraca z dentystą, logopedą czy doradcą laktacyjnym.