Próchnica zębów jest chorobą bakteryjną tkanek zęba, która rozwija się w wyniku działania kwasów powstających z metabolizmu cukrów przez bakterie w jamie ustnej. To proces demineralizacji szkliwa, a w dalszych etapach również zębiny i miazgi zęba. Wbrew publicznej opinii próchnica to choroba przewlekła, która może prowadzić do utraty zębów zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych. Jej rozwój zależy od wielu czynników – od higieny jamy ustnej po dietę i indywidualną podatność zębów na próchnicę. W dalszej części artykułu omawiamy ten temat szerzej. Zostań do końca jeśli ten temat Cię interesuje.

Z artykułu dowiesz się:

1. Czym jest próchnica zębów?
2. Jakie są przyczyny próchnicy?
3. Jak wygląda próchnica?
4. Jakie są objawy próchnicy?
5. Jak zapobiegać próchnicy?
6. Jak wygląda leczenie próchnicy?
7. Jak wygląda próchnica u dzieci?
8. Czy próchnica może się cofnąć?
9. Czy próchnica jest zaraźliwa?
10. Czy leczenie próchnicy boli?

Czym jest próchnica zębów?

Próchnica zębów jest przewlekłą chorobą bakteryjną, w której dochodzi do stopniowej demineralizacji szkliwa i zębiny, a w zaawansowanych przypadkach także do uszkodzenia miazgi zęba. Proces ten rozpoczyna się, gdy bakterie próchnicotwórcze – przede wszystkim Streptococcus mutans, ale również Lactobacillus acidophilus i inne mikroorganizmy – zasiedlają powierzchnię zęba, tworząc płytkę nazębną. W obecności cukrów prostych z pożywienia bakterie te przeprowadzają fermentację, w wyniku której powstają kwasy organiczne. Te kwasy stopniowo obniżają pH w jamie ustnej poniżej krytycznego poziomu 5,5, co powoduje rozpuszczanie kryształów hydroksyapatytu w szkliwie.

Tak powstaje środowisko sprzyjające rozwojowi bakterii i dalszej destrukcji tkanek zęba, prowadząc do powstawania ubytków próchnicowych. Nieleczona próchnica rozwija się od powierzchni szkliwa w głąb zęba, obejmując zębinę, a następnie miazgę zęba, co może skutkować stanem zapalnym i koniecznością leczenia endodontycznego. Warto podkreślić, że próchnica jest chorobą bakteryjną, której rozwój w dużej mierze zależy od nawyków higienicznych, diety oraz częstotliwości wizyt w gabinecie dentystycznym.

Próchnica zębów – przyczyny próchnicy:

Do najważniejszych przyczyn próchnicy należą:

1. Niewłaściwa higiena jamy ustnej – brak regularnego szczotkowania zębów przynajmniej dwa razy dziennie i brak regularnego oczyszczania przestrzeni międzyzębowych.
2. Dieta bogata w cukry proste – słodycze, słodkie napoje, ciągłe podjadanie.
3. Niskie pH w jamie ustnej – sprzyja rozwojowi kwasów uszkadzających szkliwo.
4. Brak regularnych wizyt u stomatologa – ubytki nieleczone rozwijają się dużo szybciej.

Etapy rozwoju próchnicy – jak wygląda próchnica?

Oto one:

1. Plama próchnicowa – odwracalny etap, widoczny jako biała lub kredowa zmiana.
2. Uszkodzenie szkliwa – konieczność stomatologicznego oczyszczenia zęba.
3. Ubytek próchnicowy w zębinie – wymaga wypełnienia w gabinecie stomatologicznym.
4. Zapalenie miazgi zęba – często konieczne leczenie endodontyczne.
5. Zaawansowana próchnica – może zakończyć się ekstrakcją zęba.

Objawy próchnicy

Objawy próchnicy mogą różnić się w zależności od stopnia zaawansowania choroby oraz miejsca występowania ubytku. We wczesnych fazach pojawiają się plamy na powierzchni szkliwa – początkowo białe, kredowe, a z czasem ciemniejące, co świadczy o postępującej demineralizacji. W miarę rozwoju choroby może wystąpić nadwrażliwość zęba na bodźce termiczne (zimno i ciepło) oraz smakowe, szczególnie słodki smak, wynikająca z odsłonięcia zębiny i pobudzenia zakończeń nerwowych. Charakterystyczny jest także ból zęba przy gryzieniu lub nagryzaniu twardych pokarmów, co zwykle sygnalizuje głębsze stadium choroby, obejmujące już miazgę zęba. W przypadku próchnicy zaawansowanej często pojawia się nieprzyjemny zapach z jamy ustnej (halitoza), spowodowany obecnością bakterii i resztek pokarmowych zalegających w ubytku.

Ekspert radzi:

“Warto pamiętać, że próchnica rozwija się często bezobjawowo na początku, a jej pierwsze oznaki mogą być niewidoczne gołym okiem. Właśnie dlatego regularne wizyty u stomatologa – przynajmniej dwa razy w roku – są kluczowe, aby wykryć ubytki w stadium, w którym możliwa jest remineralizacja lub minimalnie inwazyjne leczenie, bez konieczności borowania.”

Jak zapobiegać próchnicy?

Profilaktyka próchnicy obejmuje:

1. mycie zębów przynajmniej dwa razy dziennie.
2. Oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych nitką dentystyczną lub irygatorem.
3. Stosowanie płynów do płukania jamy ustnej w celu obniżenia liczby bakterii.
4. Ograniczenie spożycia cukrów i utrzymywanie zdrowej diety.
5. Regularne kontrole stomatologiczne co 6 miesięcy.
6. Zabiegi w gabinecie dentystycznym – fluoryzacja, higienizacja, usuwanie kamienia nazębnego.

Leczenie próchnicy. Jak pozbyć się próchnicy?

Leczenie próchnicy polega na:

1. remineralizacji szkliwa w początkowych stadiach (fluor, preparaty z hydroksyapatytem),
2. opracowaniu ubytku i wypełnieniu go materiałem kompozytowym, glassjonomerem lub ceramiką,
3. leczeniu kanałowym (leczenie endodontyczne) w przypadku zapalenia miazgi zęba,
4. odbudowie protetycznej przy dużej utracie tkanek.

Metoda leczenia próchnicy zależy od stopnia zaawansowania ubytku. Jeśli masz problem z próchnicą, skontaktuj się z nami!

Próchnica zębów u dzieci

Próchnica zębów mlecznych rozwija się dużo szybciej niż w zębach stałych, ponieważ szkliwo w zębach mlecznych jest cieńsze, mniej zmineralizowane i bardziej podatne na działanie kwasów produkowanych przez bakterie próchnicotwórcze. Bagatelizowanie jej wczesnych objawów może prowadzić nie tylko do poważnych problemów ortodontycznych w przyszłości, ale także do przedwczesnej utraty zębów mlecznych, co zaburza prawidłowy rozwój mowy, gryzienia i żucia. Brak odpowiedniego leczenia zwiększa ryzyko przeniesienia bakterii na zęby stałe, co może skutkować ich szybszym zainfekowaniem i koniecznością kosztownego leczenia próchnicy w młodym wieku.

Rodzice powinni szczególnie dbać o higienę jamy ustnej dziecka od pierwszych miesięcy życia, w tym o prawidłowe szczotkowanie zębów mlecznych, oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych oraz regularne wizyty u stomatologa dziecięcego co 6 miesięcy. Ograniczenie spożycia cukrów prostych – słodyczy, słodkich napojów czy przekąsek – jest kluczowe, ponieważ to właśnie one w połączeniu z płytką nazębną tworzą środowisko sprzyjające rozwojowi bakterii i powstawaniu ubytków próchnicowych. Wczesna profilaktyka i leczenie pozwalają zapobiec próchnicy oraz uniknąć sytuacji, w której konieczne będzie leczenie kanałowe zęba mlecznego lub jego usunięcie.

FAQ – często zadawane pytania

Czy próchnica może się cofnąć?

W początkowym etapie (plama próchnicowa) możliwa jest remineralizacja, ale zaawansowane ubytki wymagają leczenia w gabinecie dentystycznym. Zarezerwuj wizytę w Vilamed, jeśli masz problem z próchnicą!

Czy próchnica jest zaraźliwa?

Tak, bakterie próchnicotwórcze mogą być przenoszone, np. przez wspólne sztućce. Pamiętaj jeśli masz próchnicę, nie oblizuj smoczka swojego dziecka, nie oblizuj jego łyżki, widelca, niczego. Jesteśmy pewni, że nie chcesz przekazać mu choroby!

Jak często chodzić do stomatologa?

Zaleca się regularne wizyty u stomatologa co 6 miesięcy.

Czy leczenie próchnicy boli?

Dzięki nowoczesnym znieczuleniom leczenie próchnicy jest bezbolesne.

Pamiętaj o regularnych wizytach u stomatologa i zasadach higieny jamy ustnej. Profilaktyka próchnicy to klucz do zdrowych zębów!

Próchnica to choroba, której można skutecznie zapobiec, stosując zasady higieny jamy ustnej, zdrową dietę i regularne wizyty u dentysty. Wczesne wykrycie zmian pozwala uniknąć skomplikowanego leczenia i zachować zdrowe zęby na całe życie.